Please enter an Access Token

Jeden gryzak nie wystarczy. Rozmowa z neurologopedką o tym, jak dobrać odpowiedni gryzak do etapu rozwoju dziecka.

Posted on

Gryzaki pełnią w życiu niemowlęcia wiele ważnych funkcji. Koją podczas ząbkowania, są najlepszą odpowiedzią na potrzebę gryzienia, zaspokajają ciekawość rosnącego małego człowieka, ale też wpływają na kształtujący się aparat mowy. Reasumując — odpowiednio dobrany gryzak przyczynia się do rozwoju maluszka, a sztuką jest dopasować go do zmieniających się potrzeb dziecka. O tym, jak dobierać gryzaki do wieku i na co zwracać uwagę, porozmawiamy ze specjalistką neurlogopedką i Certyfikowaną Terapeutką Integracji Sensorycznej, Bogusławą Kwiecińską*.

Jakie cechy powinien posiadać dobrej klasy gryzak?

Gryzaki są nieodłącznie związane z rozwojem psychomotorycznym dziecka. Każdy gryzak, który jest przeznaczony dla maluszka, powinien mieć odpowiednie parametry i właściwości, świadczące zarówno o jakości, jak i o jego funkcjonalności.

Cechy istotne przy wyborze gryzaków dla noworodków i niemowląt to przede wszystkim:

  • bezpieczny, nietoksyczny materiał, z którego są wykonane,
  • kształt dostosowany zarówno do małych rączek, jak i obszaru dziąseł, zębów i ust dziecka,
  • bogata różnorodność faktur i kolorów, które wpływają na rozwój poznawczy, emocjonalny i motoryczny,
  • bezpieczeństwo w zakresie użytkowania.

Gryzaki oprócz swej podstawowej funkcji pełnią także rolę zabawową dla dzieci, która jest istotna z punktu widzenia etapów rozwoju dziecka. Zatem gryzak to nie tylko przedmiot, który ma za zadanie ułatwić niemowlęciu przejść w mniej bolesny sposób przez okres ząbkowania, ale przede wszystkim ważny element rozwoju.

Czy istnieje coś takiego jak gryzak uniwersalny na każdy etap rozwoju dziecka?

Nie istnieje jeden najlepszy gryzak dla niemowlęcia, uwzględniający wszystkie etapy jego rozwoju. To złożony, wieloetapowy proces, który wymaga zastosowania zróżnicowanych akcesoriów.

Dobierając gryzak dla dziecka, warto wziąć pod uwagę kilka czynników:

  • użyteczność połączona z etapem rozwoju maluszka,
  • konkretne upodobania dziecka,
  • stopień twardości gryzaka.

Istnieją zależności pomiędzy różnymi umiejętnościami dziecka w czasie rozwoju psychomotorycznego, emocjonalnego czy językowego z nawet tak niepozorną czynnością, jaką wydawałoby się korzystanie z gryzaków. Te zależności dotyczą powiązań i rozwoju wielu umiejętności dziecka z zakresu motoryki dużej i małej, synergii wzrokowo-ruchowej, czy umiejętności artykulacyjnych. Można wyszczególnić trzy etapy rozwoju i skorelowaną z tymi etapami różnorodność oraz celowość i funkcjonalność gryzaków. Innymi słowy – do 3 etapów rozwoju dobieramy co najmniej 3 typy gryzaków o odpowiednich właściwościach.

ETAP 1: Gryzaki dla niemowląt po 2-3 miesiącu życia, które potrafią odruchowo trzymać przedmiot umieszczony w dłoni. 

Początek życia maluszka jest szczególnym czasem adaptacji do życia w innym środowisku. To także okres regulacji snu, karmienia, koordynacji ruchu nóg i rąk czy integracji zmysłu wzroku. Na tym etapie niemowlęta w sposób niekontrolowany używają rąk. Nie mają świadomości i zaplanowanej celowości w zakresie chwytania i trzymania przedmiotu w dłoni (np. gryzaka). Brakuje im celowego ruchu i kontroli w kierunku przedmiotu. Utrzymywanie przez niemowlę przedmiotu w dłoni związane jest z odruchem chwytania. Aby dziecko mogło w późniejszym etapie rozwoju chwytnego dłoni połączyć ruch ręki z wkładaniem przedmiotów do ust, należy odpowiednio dobrać gryzaki. Kiedy maluszek mocno chwyta rączkami palce wsadzane w jego dłonie, jest to właśnie odruch chwytny, najmocniej widoczny do 3 miesięcy życia, który po tym okresie zanika.

Małe, lekkie, okrągłe gryzaki łatwiej trzyma się w rączce niemowlętom. A ponadto tak trzymany gryzak, zachęca dziecko do zbliżenia obu rąk do linii środkowej ciała. Taka pozycja wpływa na budowanie prawidłowej symetrii w ruchach jednakowo rąk względem, chociażby ust, a tworzeniem się prawidłowych połączeń nerwowych w mózgu niemowlęcia.

Gryzak powinien z łatwością zmieścić się w zaciśniętej dłoni dziecka. Dlatego gryzaki przypominające kształtem palec osoby dorosłej, będą spełniały swoje funkcje. W tym okresie rozwoju funkcję gryzaka mogą pełnić nie tylko same gryzaki, ale i elementy bezpośrednio z nimi związane, np. zawieszki do smoczków.  

Również naszyjniki dla mamy mogą pełnić funkcję gryzaka dla maluszka, szczególnie kiedy mama nosi dziecko przytulone do siebie.

Pinit

ETAP 2: Gryzaki dla niemowląt po 4 miesiącu życia, które potrafią już chwycić przedmiot rękoma i włożyć do ust w celu poznawania przedmiotu sferą oralną.

 W wieku czterech miesięcy niemowlę często obserwuje własne dłonie. Dzięki temu nabiera kompetencje w zakresie świadomości posiadania rąk i korzystania z nich. Niemowlęta zaczynają także uderzać zabawkami, otwierać ręce, chwytać przedmiot, ale i gryzak, i wkładać do ust. Ten okres rozwoju charakteryzuje się innym sposobem chwytania przez maluszka zabawek, czy innych przedmiotów. Odruch chwytny zamienia się na tzw. chwyt prosty, który polega na złapaniu przedmiotu czterema palcami i środkiem dłoni, ale bez użycia kciuka. To czas, kiedy maluchy lubią korzystać ze swoich rączek i chętnie chwytają wszystko, co jest w zasięgu ich wzroku. Potrafią już dłużej przytrzymać coś w dłoniach (obu naraz, dwa przedmioty w dwóch rękach to wciąż dla nich za dużo).

Warto wybrać na tym etapie rozwoju gryzaki, które są małe, lekkie lub sprężyste, np. silikonowe gryzaki soczysta malina RaZbaby, a także gryzaki Jellystone Designs.

Pinit

Niemowlęta na tym etapie rozwoju są coraz ciekawsze poznawania nowych faktur, kształtów i wielkości gryzaków. Świetnie się do tego nadadzą gryzaki sensoryczne trio b.box, gryzak lisek b.box. Gryzak silikonowy b.box do podawania pokarmów będzie dodatkowo uczył dziecko poznawania różnych smaków czy konsystencji.

Również sprawdzą się tutaj gryzaki długie, które dzieci będą mogły wkładać do ust i eksplorować w okolicy przyszłych zębów trzonowych.

Etap 3: Ciężkie twardsze dla maluchów od 6 do ok. 24 miesiąca życia 

Szkrab 6 -miesięczny jest zafascynowany własnymi rączkami, a przede wszystkim paluszkami. Poruszanie paluszkami sprawia maluszkowi wiele radości. Natomiast manipulowanie przedmiotami powiązane jest z dalszym rozwojem psychomotorycznym dziecka. Poznawanie nowych faktur i kształtów umożliwia poznawanie otoczenia. Z kolei 7-8 miesiąc życia to nauka chwytu nożycowego, czyli łączenia palców z kciukiem. Maluszek może jeszcze dokładniej brać, trzymać różne mniejsze przedmioty oraz jeszcze precyzyjniej wkładać do ust drobne jedzenie, a także gryzaki. Jest to również okres coraz to bardziej świadomego naśladowania prostych ruchów rękoma, np. zabaw typu „kosi-kosi”, czy bicia brawo. Maluchy chętnie także w tym czasie manipulują przedmiotami – rzucają, potrząsają, stukają.  Około 9. miesiąca życia maluszki uczą się chwytu pęsetowego, dzięki czemu wykorzystują kciuk i palec wskazujący. To również czas poznawania nadal świata sferą oralną, ale już również coraz bardziej sferą sensoryczną, czy motoryką małą rąk, np. nakładanie jednych przedmiotów na drugie. Dobrze sprawdza się tutaj gryzak Triblox, kostki lub wieża tęczowa Jellystone Designs. Kiedy maluch w rozwoju ruchowym osiąga etap siedzenia lub siedzenia, będzie umieć lepiej i sprawniej wkładać dłoń do ust. Jest również czas na wprowadzenie różnych pokarmów stałych.

Tutaj doskonale spiszą się gryzaki z większą ilością faktur, temperatury, dźwięków czy smaków. Dzieci lubią również gryzaki z możliwością wibracji, zwłaszcza maluchy z większą potrzebą doświadczeń oralnych, wzmocnienia napięcia mięśniowego w obszarze ustno-twarzowym.

Kiedy przydaje się gryzak drewniany?

Gryzaki drewniane dla niemowląt są dobrym wyborem w przypadku problemów z ząbkowaniem. Te gryzaki mają wiele zalet. Są organiczne, a więc wykonane z naturalnego składnika – drewna, nie posiadają związków toksycznych. Są również antybakteryjne i ekologiczne. Kiedy trudno maluszkowi poradzić sobie z dolegliwościami towarzyszącymi wyrzynaniu się zębów, to właśnie drewniany gryzak – twardy i bezpieczny, stanowi świetną alternatywę i pomoc.

Pinit

Jakich gryzaków nie może zabraknąć w wyprawce niemowlęcia?

Dobre gryzaki to te, które łączą w sobie kilka funkcji. Przykładami mogą być gryzaki silikonowe lub drewniane z zawieszką, posiadające fakturę wpływającą na rozwój sensomotoryczny dziecka. Da się to zaobserwować w momencie, gdy maluch bierze gryzak do ręki, ogląda go i wkłada do buzi. Także kształty gryzaków oraz ich budowa są istotne z punktu widzenia potrzeb niemowlęcia. Powierzchnia gryzaka, stopień twardości, możliwość umieszczenia w gryzaku kawałeczków owoców, ta różnorodność wpływa na jeszcze lepszą ich użyteczność oraz możliwość dokonania najlepszego gryzaka w danym momencie rozwoju dziecka, z uwzględnieniem jego bieżących potrzeb.

*Bogusława Kwiecińska, neurologopedka, członkini Zarządu Dolnośląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Logopedycznego. Jest m.in. Certyfikowaną Terapeutką Wczesnej Interwencji i Wspomagania Rozwoju Małego Dziecka oraz Certyfikowaną Terapeutką Integracji Sensorycznej. W 2021 roku zdobyła cenione na całym świecie uprawnienia Międzynarodowej Terapeutki Koncepcji Castillo Morales®. Współpracuje z Radą Ekspertów Baby&Travel, testuje gryzaki ze swoimi pacjentami i uczy, jak właściwie dobrać je do potrzeb.

Kasia
signature

Subskrybuj, aby nie przegapić żadnego wpisu

Podaj swój adres email i bądź na bieżąco z nowościami na blogu :)

A ty co o tym myślisz?

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Brak Komentarzy.

Poprzedni
Pokój dziecka inspirowany pedagogiką Marii Montessori
Jeden gryzak nie wystarczy. Rozmowa z neurologopedką o tym, jak dobrać odpowiedni gryzak do etapu rozwoju dziecka.